Cảnh xếp hàng như chơi tṛ rồng rắn lên mây….
Muốn mua được lương thực thực phẩm, các thế hệ thời đó cần đi xếp hàng 3, 4 giờ sáng để giữ chỗ, pḥng khi cửa hàng bán nửa chừng hết lương thực, thực phẩm. Người ta dùng những cục gạch, chiếc dép, mảnh gỗ để ‘xí chỗ’ khi cửa hàng chưa mở cửa và người thật sẽ đứng vào hàng khi mở cửa.
Thậm chí nếu xếp hàng đầu, nhưng cũng không bảo đảm là sẽ được mua trước, bởi v́ nếu có những sổ thuộc dạng ‘ưu tiên’ hoặc ‘chen ngang’ do có móc ngoặc với nhân viên thương nghiệp, hoặc đơn giản là xếp hàng tới nơi mới biết đă bị ăn cắp tem phiếu hay sổ rồi.
Rất nhiều khi, mỏi mệt ră rời v́ xếp hàng cả đêm, nhưng tới gần lượt, th́ cánh cửa hàng mậu dịch sẽ sập xuống phũ phàng trước mặt cùng với câu nói lạnh băng của cô mậu dịch viên “HẾT HÀNG”… Vậy là lê bước về nhà để hôm sau đi xếp hàng tiếp…
▲ Sáng kiến vĩ đại thời bao cấp: nuôi lợn trong nhà tắm hoặc 1 góc bếp căn hộ tập thể 20m2.
▲ Mậu dịch viên thời bao cấp- nghề đáng mơ ước nhất thời bấy giờ, v́ đảm bảo có đủ miếng ngon cho nhu cầu sinh tồn của gia đ́nh, và có thể mang “quyền lực” phân phát này để làm mưa làm gió….
Bụng đói cật rét: Không những đói mà c̣n rét, bụng càng đói th́ lại càng rét
Không những đói, các thế hệ thời đó c̣n chịu rét, v́ một năm tiêu chuẩn của một người được 5-7m vải để may quần áo, tương đương với định mức 2-3 bộ quần áo/năm. Nên cảnh mặc quần áo vá chằng vá đụp là điều hết sức thông thường.
▲ Hạnh phúc chờ đợi để được phân phát vải…
Đây được coi như một giai đoạn thất bại, yếu kém và tù đọng nhất của nền kinh tế Việt Nam trong thế kỷ 20
▲ Chiếc xe đạp Favorit – niềm tự hào thời bao cấp.
▲ Bà mẹ và em bé thời bao cấp.
▲ Bám thành tàu điện thời bao cấp, khỏi mất tiền mua vé.
“Cái nghèo” sinh ra “cái hèn”: Cái đói gặm nhấm mất lương tri và những điểm sáng sót lại của t́nh người thời nghèo đói..
Thế hệ trẻ thời nay sẽ không thể tưởng tượng nổi cảnh th́a nhôm ở cửa hàng mậu dịch ngày xưa của ông cha ḿnh phải bị đục lỗ, và đĩa nhôm ở cửa hàng cũng phải bắt vít chết xuống bàn chứ không thể để tự do. V́ sao vậy?
Ở thời đó, người ta đă phải chấp nhận một nghịch cảnh của xă hội là: Cái đói dai dẳng, thật tàn nhẫn, đă gặm nhấm mất lương tri của nhiều người. Nạn ăn cắp vặt trở nên phổ biến toàn dân, nên các cửa hàng mậu dịch chỉ c̣n cách đó để tránh bị mất mát đồ đạc.
Ăn cắp thời đó đă trở nên rất tinh vi, tới nỗi h́nh thành nên một khái niệm là “nghệ thuật móc túi siêu đẳng”… Rất nhiều kẻ cắp lăo luyện thường xuyên trà trộn vào các dăy xếp hàng rồng rắn lên mây, vờ như xô đẩy người khác hay bị xô đẩy, để rồi lợi dụng lúc xô đẩy đó mà áp sát đối tượng để “móc túi” một cách “nghệ thuật”. Có quá nhiều người thời đó xếp hàng, mặc dù rất cẩn thận giữ chặt phiếu rồi, mà tới khi đến lượt mua hàng th́ phiếu đă không cánh mà bay… Khuôn mặt đầy nước mắt của họ vào thời khắc đó khốn khổ đáng thương hơn bất cứ điều ǵ… nhịn đói rồi…
Căn bệnh ganh tỵ và kèn cựa cũng trở nên trầm kha hơn ở các cơ quan đoàn thể v́ sống theo chế độ tập thể khiến ai cũng coi sự công bằng tuyệt đối là một chân lư, họ bị méo mó tính cách v́ tin vào điều đó.
Nhưng một điểm sáng của thời đó so với thời nay mà người ta vẫn nhận thấy đó là t́nh người, tuy có ganh tỵ và kèn cựa nhau v́ miếng cơm manh áo, nhưng người với người cũng vẫn thường hay đối xử tốt bụng, nâng đỡ nhau, sẵn ḷng giúp đỡ nhau và “coi việc của bạn như việc của ḿnh…” Nhờ giữ chỗ xếp hàng, nhờ đặt gạch, nhờ bơm xe vá xe đạp, nhờ trông hộ nhà, nhờ trông con nhỏ …vv, nhiều cái nhờ vả thời bao cấp mà không c̣n tồn tại ở thời nay trong cuộc sống hiện đại mà ai cũng quay cuồng với các vấn đề riêng của cá nhân….
▲ Cặp lồng cơm- vật bất ly thân phổ biến của các công chức khi đi làm.
Những câu chuyện không thể tin nhưng có thật thời bao cấp về cái đói: Xin lỗi lợn!
Các câu chuyện bi hài có thực 100% về cái đói thời bao cấp do bác Trần Thị Thúy Nga ở Hà Nội kể lại cho phóng viên Đại Kỷ Nguyên:
“Ở một đơn vị quân đội, giống như mọi đơn vị khác, có t́nh trạng nuôi lợn để tăng gia thời bao cấp. Thời đó chưa có cám công nghiệp, toàn bộ thức ăn cho lợn phải dựa vào nguồn cơm thừa canh cặn của bếp ăn tập thể. Thông lệ là phần “cơm cháy” ở đáy nồi cơm của bếp ăn tập thể là để dành cho lợn. (Thời đó không có nồi cơm điện chống dính, nên nồi cơm luôn có cháy)
Nhiều lần nhà bếp bỗng thấy cháy nồi cơm cứ bị “biến mất”, nên đă quyết định “điều tra”, “ŕnh” để bắt kẻ tội phạm.
Cuối cùng kẻ tội phạm là một anh lính trẻ đă bị bắt. V́ quá đói trường kỳ, nên anh đă làm liều, đi ăn vụng cháy dành cho lợn hết lần này đến lần khác.
H́nh thức kỷ luật áp dụng cho anh là: Tới chuồng lợn và xin lỗi lợn nhiều lần..”
1 con vịt cỏ 7 lạng cho 200 người ăn và phương châm “Sống cùng sống, chết cùng chết” thời bao cấp
Đó là câu chuyện thời sinh viên của bác Nga. Bếp ăn tập thể sinh viên thời đó lâu lâu có bữa gọi là “cải thiện”, tức là có “thịt” chứ không chỉ rau và muối như thường lệ. Các sinh viên năng động phải tham gia vào công tác hậu trường nhà bếp. Lần ấy bài toán nhà trường đưa ra quá khó khăn cho bác. Món cải thiện cho bếp ăn của trường là một chú vịt cỏ bảy lạng gồm cả xương sau khi bỏ lông. Bài toán là số thịt này nhất định phải được chia đều cho các suất ăn của 200 sinh viên. Làm thế nào đây để đạt được sự công bằng? Các phương án luộc, xào, nấu… đều không thể khả thi.
Vắt óc măi không thể t́m ra phương án phân chia công bằng, cuối cùng 1 tia sáng cũng phải lóe lên: băm (bằm) toàn bộ con vịt cỏ nhỏ bé đó, bằm cả xương, tới mức li ti như vụn bột, sau đó cho vào nấu canh toàn bộ. Cuối cùng các sinh viên không thể nào nhận ra một dấu tích ǵ của món “Thịt vịt cải thiện” của nhà trường trong suất ăn tập thể, v́ đă bị bằm quá li ti và tan biến mất trong một nồi canh quá lớn cho 200 người ăn… Các sinh viên không phải tranh giành hay kèn cựa, kiện cáo nhau nữa…
Therealtz © VietBF
Games
