Bệnh thận giai đoạn đầu đôi khi rất khó chẩn đoán v́ có ít hoặc triệu chứng không rơ ràng. Tuy nhiên, nếu được phát hiện sớm, bệnh thận có thể dễ dàng được điều trị.
Việc nhận biết những dấu hiệu cảnh báo sớm của bệnh thận sẽ giúp bệnh nhân được chăm sóc y tế phù hợp trước khi bệnh tiến triển nặng hơn. Dưới đây là 7 dấu hiệu cảnh báo quan trọng của bệnh thận giai đoạn đầu, được thể hiện qua những thay đổi ở chân và bàn tay.
1. Phù nề ở tay và chân
Theo thông tin đăng trên trang TOI, khi thận hoạt động không b́nh thường sẽ khiến cơ thể không loại bỏ hiệu quả lượng dịch dư thừa. Điều này khiến cơ thể giữ lại nhiều dịch hơn, dẫn đến t́nh trạng sưng tấy (hay c̣n gọi là phù nề). Bạn có thể thấy sưng tấy rơ rệt, biểu hiện là phù nề khắp bàn tay, bàn chân, mắt cá chân và phần dưới của cẳng chân.
Khi da bị sưng, người bệnh thường cảm thấy khó chịu, căng tức và khi ấn vào có thể để lại vết lơm như dấu ngón tay. Đây là một dấu hiệu phổ biến trong giai đoạn đầu của các vấn đề về thận. Nếu không được xử lư, t́nh trạng sưng có thể nặng hơn và lan ra vùng mắt, mặt. Việc thăm khám và can thiệp y tế sớm sẽ giúp giảm tích tụ dịch và cải thiện cảm giác khó chịu.
Phù nề là một dấu hiệu phổ biến trong giai đoạn đầu của các vấn đề về thận.
2. Vẻ ngoài sưng phù
T́nh trạng ứ dịch trong cơ thể có thể khiến tay và chân sưng to hơn b́nh thường, kèm cảm giác nặng và căng tức. Đây là dấu hiệu của phù nề, khi dịch tích tụ trong mô, làm thay đổi rơ rệt kích thước và h́nh dạng vùng bị ảnh hưởng. Phù thường thấy rơ vào buổi sáng sau khi ngủ dậy hoặc sau khi ngồi hay đứng lâu.
Nếu nhận thấy tay hoặc chân sưng bất thường mà không rơ nguyên nhân, bạn nên đi khám để bác sĩ kiểm tra chức năng thận. Phù nề có thể làm hạn chế vận động và gây cứng khớp, ảnh hưởng đến sinh hoạt. Việc theo dơi thời điểm xuất hiện t́nh trạng sưng sẽ hỗ trợ bác sĩ chẩn đoán và điều trị tốt hơn.
3. Thay đổi về kết cấu và màu sắc của da
Những thay đổi bất thường trên da, đặc biệt ở tay và chân, đôi khi có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm các vấn đề về thận. Điều này là do, thận có vai tṛ lọc và loại bỏ chất thải ra khỏi cơ thể. Khi chức năng thận suy giảm, độc tố và khoáng chất dư thừa tích tụ trong máu, gây ra nhiều thay đổi ở da.
Người bệnh có thể gặp t́nh trạng da khô, ngứa, nổi mẩn đỏ hoặc xuất hiện các mảng da nhợt nhạt, đổi màu. Lưu thông máu kém và rối loạn chuyển hóa khoáng chất có thể khiến da sạm vàng hoặc ngả nâu, thường gặp ở bệnh nhân mắc bệnh thận mạn tính. Những thay đổi này khiến da trở nên thô ráp hoặc bong vảy. Các phương pháp điều trị y tế kết hợp với các phương pháp chăm sóc da phù hợp có thể giúp giảm các triệu chứng này.
4. Chuột rút cơ hoặc yếu cơ ở chân
Thận giúp duy tŕ cân bằng khoáng chất trong cơ thể bằng cách điều ḥa nồng độ kali, canxi và natri. Khi thận bị tổn thương, sự cân bằng này bị phá vỡ, dẫn đến mất cân bằng điện giải. Hậu quả là người bệnh có thể bị chuột rút, co thắt và yếu cơ. Chuột rút thường gây đau đớn, xuất hiện chủ yếu ở chân và hay xảy ra vào ban đêm khi ngủ.
Ngoài ra, nhiều bệnh nhân c̣n kèm cảm giác tê hoặc như kim châm ở tay và chân. Những triệu chứng về cơ và thần kinh ngoại biên này thường liên quan trực tiếp đến các rối loạn điện giải do bệnh thận gây ra.
5. Thay đổi móng tay và móng chân
Bệnh thận có thể gây ra những thay đổi rơ rệt ở móng tay và móng chân. Một biểu hiện đặc trưng là hiện tượng "móng tay nửa trắng nửa hồng", trong đó phần phía trên của móng có màu trắng, c̣n phần dưới giữ màu hồng hoặc nâu đỏ tự nhiên. Người bệnh cũng có thể xuất hiện các dải trắng hoặc móng nhạt màu.
Những thay đổi này liên quan đến t́nh trạng lưu thông máu kém và suy giảm dinh dưỡng do chức năng thận suy giảm. Ngoài ra, móng tay đổi màu hoặc không đều màu có thể phản ánh t́nh trạng thiếu máu – vấn đề thường gặp ở bệnh nhân bệnh thận mạn tính.
6. Ngón tay và ngón chân lạnh hoặc tê
Suy giảm chức năng thận có thể làm giảm lưu thông máu, khiến các ngón tay và ngón chân trở nên lạnh, kèm cảm giác tê hoặc châm chích. Nếu những triệu chứng này kéo dài hoặc không rơ nguyên nhân, người bệnh nên đi khám để được kiểm tra, v́ đây có thể là dấu hiệu của tổn thương thần kinh liên quan đến bệnh thận. Lưu lượng máu giảm không chỉ gây đau mà c̣n hạn chế khả năng vận động và thực hiện các hoạt động hằng ngày.
7. Ngứa dai dẳng, tê ở tay và chân
Ngứa da là một triệu chứng thường gặp ở người bệnh thận. Khi chức năng lọc của thận suy giảm, chất thải và độc tố tích tụ trong máu, gây kích ứng và ngứa ngáy. Nếu t́nh trạng ngứa ở tay chân dữ dội đến mức ảnh hưởng đến giấc ngủ hoặc sinh hoạt hằng ngày, đây có thể là dấu hiệu nghiêm trọng cần được thăm khám và điều trị kịp thời.
Bên cạnh đó, cảm giác tê ở tay và chân có thể là dấu hiệu sớm của bệnh thận. Khi thận hoạt động kém, chất thải tích tụ trong máu có thể gây tổn thương các dây thần kinh ngoại biên. T́nh trạng này, gọi là bệnh lư thần kinh ngoại biên, ảnh hưởng đến cảm giác và có thể gây tê b́, nóng rát hoặc yếu cơ. Nếu các triệu chứng kéo dài, người bệnh nên đi khám để được kiểm tra chức năng thận và can thiệp sớm, pḥng ngừa biến chứng.
Làm thế nào để bảo vệ thận khỏi tổn thương?
Bảo vệ chức năng thận đóng vai tṛ quan trọng đối với sức khỏe tổng thể. Để giảm nguy cơ tổn thương thận, cần kiểm soát tốt các bệnh lư mạn tính, đặc biệt là đái tháo đường và tăng huyết áp – hai nguyên nhân hàng đầu gây suy thận. Việc duy tŕ đường huyết và huyết áp ở mức ổn định nên được thực hiện thông qua phối hợp điều trị bằng thuốc theo chỉ định của bác sĩ và điều chỉnh lối sống.
Một lối sống lành mạnh giúp pḥng ngừa hiệu quả bệnh thận, bao gồm chế độ ăn cân bằng, hạn chế muối (natri), thực phẩm chế biến sẵn và đường tinh luyện, đồng thời kiểm soát lượng protein và tránh lạm dụng rượu bia. Những biện pháp này hỗ trợ thận hoạt động tối ưu, duy tŕ sự cân bằng nước – điện giải và loại bỏ chất thải hiệu quả.
