Đàm phán Nga – Ukraine không lối thoát và thực tế vỡ mộng của ông Trump

[pizza]

Tổng thống Donald Trump vẫn thể hiện sự tự tin về tiến trình đàm phán, dù trên thực tế, các cuộc thương lượng đang khó khăn hơn nhiều so với những gì ông công khai trước công chúng.
Đàm phán Nga – Ukraine không lối thoát
3 ngày trước, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố các nhà lãnh đạo Nga và Ukraine đã đồng ý gặp mặt - sự kiện được kỳ vọng là minh chứng cho thành quả các hội nghị thượng đỉnh gần đây của ông tại Alaska và Nhà Trắng. Thế nhưng, trong 3 ngày qua, cả hai phía đều tỏ ra dè chừng, rút về “vị trí an toàn” của mình.

Các cuộc trao đổi giữa Mỹ và các đồng minh châu Âu về cam kết quốc phòng cho Ukraine hậu xung đột đã phơi bày rõ sự phức tạp và bất định của các thỏa thuận an ninh trong tương lai. Trong khi đó, Điện Kremlin công khai dội “gáo nước lạnh” vào tuyên bố của ông Trump nói rằng Moscow ngày càng cởi mở hơn với các đảm bảo an ninh mới, đồng thời gia tăng các cuộc tấn công tên lửa vào Ukraine. Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov hôm 20/8 đã thẳng thừng gọi các cuộc đàm phán xuyên Đại Tây Dương là “con đường không lối thoát”.

Tại Nhà Trắng, một quan chức giấu tên cho biết, ông Trump vẫn trấn an các cộng sự rằng tiến trình đàm phán “vẫn đi đúng hướng". Tuy nhiên, một quan chức khác thừa nhận ngày càng có nhiều nhận định rằng tiến trình này, vốn được ông Trump từng kỳ vọng có thể dẫn tới một hội nghị thượng đỉnh ba bên chỉ trong vòng một tuần, đang trở thành “cuộc đàm phán bế tắc và lâu dài".

“Một khi ông Trump cảm thấy các cuộc trao đổi vẫn đang tiến triển thì ông ấy vẫn coi đó là tín hiệu tích cực”, nguồn tin trên cho biết.

Theo một quan chức Nhà Trắng khác, ông Trump và nhóm an ninh quốc gia “vẫn tiếp tục làm việc với các quan chức Nga và Ukraine để hướng tới một cuộc gặp song phương". Khi được hỏi về việc Moscow tỏ ra do dự, quan chức này từ chối bình luận sâu, cho rằng "việc đưa những vấn đề này ra công khai không nằm trong lợi ích quốc gia".

Trên thực tế, Tổng thống Trump đã tiến hành “đàm phán công khai” trong một thời gian dài. Các nguồn thạo tin cho biết, ông vẫn tỏ ra miễn cưỡng khi gây áp lực với Tổng thống Nga Vladimir Putin, bởi nhà lãnh đạo Mỹ tin rằng ông có nhiều đòn bẩy hơn đối với Ukraine và các đồng minh châu Âu.

"Trong một thời gian dài, ông ấy tin rằng Nga đang nắm thế thượng phong trên chiến trường và cần được khuyến khích tham gia đàm phán hòa bình. Trong khi đó, Ukraine lại phụ thuộc nhiều vào Mỹ về vũ khí và tình báo, nên có nhiều điểm có thể tạo sức ép để họ chấp nhận một thỏa thuận", một cựu quan chức chính quyền Mỹ cho biết.

Đó chính là thông điệp ẩn sau dòng trạng thái đầy ẩn ý mà ông Donald Trump đăng trên mạng xã hội hôm 21/8, khẳng định: “Rất khó, nếu không muốn nói là không thể, giành chiến thắng trong một cuộc xung đột mà không tấn công vào lãnh thổ đối phương. Không có cơ hội chiến thắng!”.

Theo một quan chức cấp cao Nhà Trắng, đây không phải là lời cảnh báo gửi tới Tổng thống Nga Vladimir Putin rằng Mỹ sẽ cân nhắc viện trợ vũ khí hạng nặng cho Ukraine nếu đàm phán hòa bình đổ vỡ, mà là cách giải thích của ông Trump về việc Kiev thiếu đòn bẩy trong các cuộc thương lượng. Quan chức này cho biết, Tổng thống Trump tin rằng Ukraine cuối cùng sẽ buộc phải chấp nhận một thỏa thuận phần lớn dựa trên các điều kiện của Nga để chấm dứt xung đột.

Trong một cuộc trò chuyện riêng với Tổng thống Pháp Emmanuel Macron bên lề hội nghị thượng đỉnh tại Phòng Đông hôm 18/8, nhà lãnh đạo Mỹ nói ông tin rằng Tổng thống Putin “muốn đạt thỏa thuận với tôi, nghe có vẻ điên rồ nhưng đây là sự thật".

Rạng sáng 21/8, Nga tiến hành một trong những tấn công dữ dội nhất kể từ khi xung đột nổ ra, với 574 máy bay không người lái tấn công các mục tiêu ở miền Tây Ukraine, bao gồm cả một nhà máy điện tử của Mỹ.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Pháp thẳng thắn nhận định, các đòn tấn công leo thang này “cho thấy Nga hoàn toàn không có ý định nghiêm túc tham gia các cuộc đàm phán hòa bình".

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cũng đồng tình trong tuyên bố hôm 21/8, cho rằng Nga “đang tìm cách né tránh nghĩa vụ tham dự cuộc gặp. Họ không muốn chấm dứt cuộc xung đột này". Ông cũng đề cập tới thông điệp của ông Trump trên mạng xã hội, kỳ vọng rằng đây là cách gây sức ép với Moscow.

tong_thong_nga_vladi mir_putin_tai_dien_k remlin._anh_reuters. png
Tổng thống Putin tiết lộ “lá bài” có thể ảnh hưởng lớn đến xung đột tại Ukraine
VOV.VN - Tổng thống Nga Vladimir Putin vừa đưa ra loạt điều kiện mới cho hòa bình ở Ukraine sau hội nghị với người đồng cấp Donald Trump tại Alaska, làm dấy lên tranh luận về tương lai an ninh khu vực và cán cân quyền lực toàn cầu.

Thế khó của ông Trump
Tuy đã tỏ ra thất vọng với Tổng thống Nga Vladimir Putin trong những tháng gần đây, ông Donald Trump vẫn ngần ngại gia tăng sức ép bằng các lệnh trừng phạt kinh tế mới, cho rằng biện pháp này không đủ sức răn đe. Theo một quan chức cấp cao Nhà Trắng, những tuyên bố công khai của Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov không nhất thiết phản ánh toàn bộ nội dung trao đổi kín đang diễn ra.

Ông Lavrov bác bỏ khả năng thảo luận về các bảo đảm an ninh cho Ukraine nếu không có sự tham gia của Nga.

“Điều đó sẽ không hiệu quả", Ngoại trưởng Nga nói. Trong cuộc trả lời phỏng vấn với NBC, ông Lavrov cho biết chưa có bất kỳ cuộc gặp nào được lên kế hoạch.

“Ông Putin sẵn sàng gặp Tổng thống Zelensky chỉ khi chương trình nghị sự cho hội nghị thượng đỉnh được chuẩn bị sẵn sàng. Và hiện tại, chương trình này hoàn toàn chưa sẵn sàng".

Với phát biểu này, ông Lavrov “đã nói lên điều vốn dĩ được giữ kín", Jonathan Green, chiến lược gia an ninh quốc gia tại Washington và là cựu cố vấn chính sách quốc phòng cho Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ bang New Hampshire Jeanne Shaheen, nhận định.

Những phát biểu của ông Lavrov cho thấy thách thức lớn trong việc đạt được một thỏa thuận có thể làm hài lòng cả hai bên. Ngay cả khi các cuộc đàm phán về vấn đề nhượng bộ lãnh thổ đã đủ nhạy cảm thì việc tìm ra cơ chế bảo đảm an ninh vừa đủ mạnh để trấn an Kiev, vừa không bị Moscow bác bỏ cũng không hề dễ dàng.

“Một yêu cầu khó đối với Nga sẽ là chấp nhận triển khai bất kỳ lực lượng châu Âu nào tại Ukraine”, một cựu quan chức chính quyền Mỹ nhận định.

Theo quan chức này: “Liệu họ có thể chấp nhận một lực lượng giám sát từ các quốc gia ngoài NATO không? Hoặc một lực lượng hỗn hợp gồm một số binh lính châu Âu cùng với quân đội Saudi Arabia và Ấn Độ? Cũng có thể. Tất cả đều phụ thuộc vào nghệ thuật của cái gọi là khả thi”.

Dù nhiều lãnh đạo châu Âu đã thành công trong việc xây dựng mối quan hệ tốt với ông Trump trong 6 tháng qua, ông vẫn giữ khoảng cách với cuộc xung đột, đồng thời đẩy trách nhiệm tài trợ toàn bộ viện trợ quốc phòng tương lai cho Ukraine sang châu Âu.

“Sự rạn nứt với ông Trump sẽ chẳng có lợi cho ai, nên họ vẫn duy trì bề ngoài rằng mối quan hệ này còn bền chặt”, ông Ivo Daalder, cựu Đại sứ Mỹ tại NATO dưới thời cựu Tổng thống Barack Obama, nhận xét. Theo ông: “Từ khi ông Trump đắc cử, họ đã tránh phải đối diện với thực tế rằng họ đang ‘tự lực cánh sinh’, nhưng đến một lúc nào đó, họ sẽ phải nhận ra điều này".

Tia hy vọng của NATO
Các đồng minh NATO đã thấy một tia hy vọng hôm 18/8 khi ông Trump tuyên bố Mỹ sẵn sàng đóng vai trò bảo trợ cho bất kỳ cơ chế bảo đảm an ninh hậu xung đột nào mà châu Âu có thể thống nhất. Tuy nhiên, chưa đầy 48 giờ sau, quan chức hoạch định chính sách quốc phòng hàng đầu Lầu Năm Góc Elbridge Colby, nói với một nhóm nhỏ các lãnh đạo quốc phòng châu Âu rằng sự tham gia của Mỹ sẽ chỉ ở “mức tối thiểu".

“Một phần lý do để lạc quan là có. Nhưng cũng có lo ngại rằng ông ấy vẫn chưa thực sự đánh giá đúng mức độ khó khăn của vấn đề này và nếu mọi thứ không diễn ra nhanh như mong muốn, ông ấy sẽ mất hứng và bỏ cuộc", một quan chức cấp cao châu Âu giấu tên chia sẻ.

Một số người khác lại đặt kỳ vọng vào hình ảnh “người tạo ra các thỏa thuận” của ông Trump, cho rằng yếu tố này có thể ngăn ông rút lui hoàn toàn trước khi đạt được một kết quả cụ thể.

“Ông ấy đã nhận ra trong vài tháng qua rằng tình hình này phức tạp hơn nhiều so với dự tính ban đầu và Tổng thống Putin sẽ không vì nể ông ấy mà hy sinh lợi ích quốc gia của Nga để kết thúc xung đột”, Tom Graham, học giả cao cấp tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại (CFR), bình luận.

VietBF@ sưu tập