Tổng thống Nga tiết lộ việc hợp tác với phương Tây trong lĩnh vực hạt nhân

[Romano]

Tổng thống Vladimir Putin nhấn mạnh: Cộng đồng khoa học toàn cầu không thể bị phá vỡ, đặc biệt trong lĩnh vực hạt nhân.Trong buổi nói chuyện với các công nhân ngành hạt nhân tại thị trấn Sarov hôm 23.8, ông Putin khẳng định rằng cộng đồng khoa học toàn cầu "không thể bị hủy diệt", bởi gốc rễ của nó nằm ở sự đoàn kết, không phải sự tách rời.

Ông nhấn mạnh tiến bộ khoa học từ trước đến nay luôn dựa vào hợp tác, ngay cả trong giai đoạn căng thẳng nhất của cuộc chạy đua vũ khí hạt nhân.

Ông Putin tuyên bố: “Khoa học, cũng như thể thao và nghệ thuật, sinh ra để gắn kết con người. Từ trước đến nay vẫn vậy và sau này cũng sẽ như thế. Không ai có thể phá vỡ cộng đồng khoa học toàn cầu”.

Phương Tây đã áp đặt hàng loạt biện pháp trừng phạt đối với Nga sau khi xung đột ở Ukraine leo thang vào năm 2022.

Hệ quả là nhiều đối tác cũ cắt đứt quan hệ và rút khỏi Nga. Tuy nhiên, ông Putin cho biết vẫn còn nhiều dự án hợp tác chung - trong đó có cả lĩnh vực hạt nhân và không gian - được duy trì với các quốc gia “thân thiện” cũng như một số nước hiện đang ủng hộ Kyiv.

Ông Putin cho biết: “Thực ra, chúng ta không có quốc gia nào là kẻ thù, chỉ có một số tầng lớp tinh hoa bất thân thiện mà thôi… Đúng là chúng ta chịu thiệt ở những nơi hợp tác bị cắt đứt, đặc biệt trong lĩnh vực khoa học, nhưng công việc với giới khoa học bản thân họ thì vẫn tiếp tục”.

Tổng thống Nga cho biết, trong số các đối tác khoa học phương Tây, chỉ có Phần Lan là rời bỏ hoàn toàn, còn tại Hungary, tập đoàn Rosatom của Nga vẫn đang triển khai một dự án hạt nhân quan trọng cùng các công ty Pháp và Đức, dù cả ba nước này đều là thành viên NATO.

Ông Putin khẳng định: “Những gì chúng ta từng làm tại các nước bị gọi là "không thân thiện", nay chúng ta vẫn đang làm. Chúng ta vẫn cung cấp nhiên liệu hạt nhân với khối lượng đáng kể và duy trì gần như cùng mức dịch vụ. Thậm chí đang mở ra cả những lĩnh vực mới, đặc biệt là y học hạt nhân và các ngành liên quan. Còn những ai rút lui vì áp lực chính trị, tôi tin chắc rằng họ sẽ quay trở lại”.

Trước đó, Tổng thống Nga từng cảnh báo về những tác hại lâu dài nếu ngăn cản việc phát triển các mối liên kết khoa học và giáo dục. Ông phát biểu tại Diễn đàn Công nghệ tương lai: “Chúng tôi hy vọng các chính trị gia phương Tây sẽ hiểu được thiệt hại do việc hạn chế hợp tác trong khoa học và giáo dục gây ra. Chúng tôi sẽ không dựng rào cản trong hợp tác với các nhà khoa học phương Tây”.

Duy trì hợp tác vũ trụ
Bất chấp cấm vận, một lĩnh vực hợp tác lớn vẫn duy trì là không gian vũ trụ. Tháng trước, Nga và Mỹ đã gia hạn thỏa thuận hợp tác tại Trạm Vũ trụ quốc tế (ISS). Người đứng đầu Roscosmos, Dmitry Bakanov, cũng đã gặp quyền Giám đốc NASA, Sean Duffy, tại Houston để thảo luận về hoạt động của ISS, các sứ mệnh Mặt Trăng trong tương lai và những dự án thám hiểm không gian sâu.

Cụ thể, vào cuối tháng 7, các quan chức cấp cao của Cơ quan Hàng không vũ trụ Mỹ (NASA) và Cơ quan Vũ trụ Nga (Roscosmos) đã có cuộc gặp trực tiếp hiếm hoi tại Houston, Texas, Mỹ. Tại đây, hai bên đã đạt được thỏa thuận quan trọng.

Nga đồng ý tiếp tục tham gia vào hoạt động của ISS cho đến ít nhất năm 2028. Điều này khác với tuyên bố trước đó của Nga rằng họ có thể sẽ rút khỏi trạm sau năm 2024 để tập trung vào việc xây dựng trạm vũ trụ riêng.

Mỹ, thông qua quyền Giám đốc NASA Sean Duffy, đã xác nhận sự đồng thuận này. Ông Dmitry Bakanov, Tổng giám đốc Roscosmos, cho biết hai bên cũng đã bắt đầu thảo luận về việc đưa ISS ra khỏi quỹ đạo vào khoảng năm 2030, thời điểm mà Mỹ và các đối tác khác (châu Âu, Canada, Nhật Bản) dự kiến sẽ ngừng hoạt động trạm.

Sự kiện này được xem là một bước tiến hiếm hoi trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị giữa hai quốc gia. Lĩnh vực vũ trụ, đặc biệt là dự án ISS, vẫn là một trong số ít những lĩnh vực hợp tác còn lại giữa Nga và Mỹ. Thỏa thuận này cho thấy cả hai bên đều nhận thức được tầm quan trọng của việc duy trì hoạt động của ISS, một biểu tượng của hợp tác quốc tế trong không gian.

Ngoài ra, NASA và Roscosmos tiếp tục "trao đổi chỗ ngồi" trên các tàu vũ trụ của nhau. Các phi hành gia NASA vẫn bay trên tàu Soyuz của Nga và các phi hành gia Nga bay trên tàu Crew Dragon của SpaceX. Thỏa thuận này nhằm đảm bảo rằng mỗi trạm (modul của Mỹ và Nga) luôn có ít nhất một phi hành gia của nước kia để duy trì hoạt động và trong trường hợp khẩn cấp. Các phi hành gia và nhà khoa học của cả hai bên tiếp tục làm việc cùng nhau trên ISS để thực hiện các thí nghiệm khoa học, dù cho mối quan hệ trên mặt đất đang căng thẳng.

Tàu vận tải Progress của Nga vẫn là phương tiện quan trọng để tiếp tế và đặc biệt là để đẩy ISS lên quỹ đạo khi cần thiết, vì hiện tại không có tàu vũ trụ Mỹ nào có khả năng này.