“Sự thật” đằng sau việc công nhân mua giấy nghỉ bệnh giả

Từ đầu năm đến nay, tại khu vực giáp ranh giữa TPHCM và tỉnh Bình Dương rộ lên tình trạng người lao động tại các doanh nghiệp dùng giấy chứng nhận nghỉ bệnh giả để hợp thức hóa ngày nghỉ làm.

Sự việc này đã được các doanh nghiệp tại địa bàn trên báo với cơ quan Bảo hiểm xã hội (BHXH) và cho rằng nguyên nhân xuất phát từ việc công nhân muốn trục lợi quỹ BHXH. Thế nhưng trên thực tế, công nhân không hưởng lợi được bao nhiêu.

Khó phân biệt giả thật

Trong vai người cần mua giấy nghỉ bệnh, chúng tôi có mặt tại Khu chế xuất Linh Trung (khu vực giao giữa thành phố Hồ Chí Minh và Bình Dương). Sau khi hỏi chuyện chủ một cửa hiệu tạp hóa gần đó, chúng tôi được giới thiệu đến hẻm 180, quốc lộ 1A. Đi sâu vào chừng hơn 100m, các cửa hàng photocopy, tạp hóa, rửa xe kiêm luôn dịch vụ làm hồ sơ lần lượt hiện ra.

Ban đầu, khi chúng tôi hỏi mua giấy chứng nhận nghỉ bệnh, hầu như tất cả những người tại đây đều hỏi lại với thái độ dò xét và xua đuổi: “Ở đây không có bán giấy tờ gì hết”. Tuy nhiên, sau đó, chủ một cửa hàng nói nhỏ: “Ở đây chỉ làm trọn bộ hồ sơ xin việc với giá 170.000 đồng, gồm cả giấy khám sức khỏe có dấu của bệnh viện. Còn giấy chứng nhận nghỉ bệnh thì thời gian này đang… bị động, nghe đâu phía công an đang có ý định truy quét”.

Theo lời các tài xế xe ôm gần đó, với giấy khám sức khỏe thì các cửa hàng ở đây bán dễ dàng hơn, bởi không liên quan đến việc chi trả BHXH, còn với giấy chứng nhận bệnh phải là khách thật quen mới mua được. Khi chúng tôi yêu cầu được dẫn đi mua thì những tài xế này cho biết, “cò” mấy hôm nay…về quê, “nếu cần thì tuần sau quay lại”.

Làm việc với cơ quan BHXH chúng tôi được cho biết, rất khó phân biệt đâu là giấy chứng nhận bệnh giả hay thật. Bởi giấy giả có hình thức, nội dung tương đương giấy thật. Có nhiều loại giấy giả: loại giấy người bệnh giả, chữ ký, con dấu của bác sĩ là giả hay loại giấy người bệnh giả nhưng chữ ký, con dấu của bác sĩ là thật.

Sau khi nhận được thông tin từ phía BHXH thành phố Hồ Chí Minh phát hiện khoảng 400 giấy chứng nhận nghỉ bệnh hưởng BHXH có dấu hiệu giả do doanh nghiệp nghi ngờ, các cơ quan chức năng đang vào cuộc để điều tra rõ vụ việc này.

Đứng dưới góc độ công nhân

Rõ ràng, việc công nhân mua giấy chứng nhận bệnh giả là việc hoàn toàn sai, đã tiếp tay cho một bộ phận người lợi dụng để trục lợi bất chính. Tuy nhiên, mục đích của công nhân không phải xuất phát từ việc muốn được thanh toán tiền BHXH. Được biết, trong quá trình điều tra việc phát hiện giấy nghỉ bệnh giả mới đây nhất của Công ty TNHH Sun Shin Việt Nam, hầu hết công nhân đều khai nhận do có việc gấp, nhưng xin phép mà công ty không cho nghỉ nên buộc họ phải nghĩ ra cách này.

Đặc biệt, có một trường hợp là một nữ công nhân sinh năm 1990 làm việc tại đây phải khóc tức tưởi cho biết: “Ba em bị bệnh nặng, em muốn vào bệnh viện thăm ba, nhưng Công ty không cho nghỉ, nên em phải mua giấy nghỉ bệnh thì Công ty mới cho em nghỉ…”. Chưa trình bày xong thì nữ công nhân này hay tin ba mất, nên Phòng An ninh kinh tế PA17, Công an thành phố Hồ Chí Minh đã cho về. Để làm rõ, chúng tôi đã liên lạc với phía Công ty TNHH Sun Shin Việt Nam, nhưng chỉ nhận được trả lời từ Phòng nhân sự rằng: “Chúng tôi đã giải quyết xong xuôi nên sẽ dừng lại mọi việc ở đây”.

Trao đổi với chúng tôi về việc này, Ông Cao Văn Sang - Giám đốc BHXH thành phố Hồ Chí Minh khẳng định: Tiền lương chia ra 26 ngày, mỗi ngày lương của công nhân được bao nhiêu thì BHXH sẽ chi trả 75%/ngày lương. Chẳng hạn lương được 100.000 đồng/ngày, BHXH sẽ trả 75.000 đồng/ngày cho người lao động. Với số lương cơ bản rất thấp của công nhân hiện nay, thì số tiền BHXH phải chi trả là không đáng kể, trong khi đó để mua được giấy chứng nhận bệnh giả công nhân phải bỏ ra từ 100.000 đồng đến 300.000 đồng (phụ thuộc số ngày nghỉ), do đó nếu cho rằng công nhân có mục đích trục lợi từ BHXH là không thuyết phục.

Như vậy, thực chất là công nhân không hề có ý định hưởng số tiền BHXH từ giấy nghỉ bệnh giả này, mà họ muốn nghỉ việc vì gia đình hay cá nhân có việc cần thiết, nhưng công ty không cho nghỉ, nên họ buộc phải nghĩ ra cách này. Hơn nữa, đây là cách nghỉ hợp pháp, để cuối năm lương thưởng của công nhân sẽ không bị cắt giảm. Doanh nghiệp siết quá thì công nhân phải làm liều.

Từ nhận định trên ông Sang nhấn mạnh, nút thắt của sự việc nằm ở mối quan hệ lao động giữa công nhân và doanh nghiệp. Hầu hết các doanh nghiệp đều đề ra khoản tiền thưởng cuối năm dựa vào sự chuyên cần. Tuy nhiên, công nhân chỉ cần trễ giờ làm thôi thì khoản tiền này sẽ bị cắt đi nhiều, chứ đừng nói đến việc nghỉ một đến hai ngày.

Lan Phương
TTXVN