“Có khi công chức nhàn rỗi lại chính là “con cháu các cụ cả”. Liệu lănh đạo cơ quan có đủ dũng cảm giảm số này không hay chưa kịp giảm th́ đă bị “giảm” rồi?”.
 |
| Ông Lê Như Tiến - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, giáo dục, thanh niên, thiếu niên và nhi đồng Quốc hội . |
Đó là nhận định của ông Lê Như Tiến - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, giáo dục, thanh niên, thiếu niên và nhi đồng Quốc hội - trong cuộc trao đổi với phóng viên Dân trí về vấn đề công chức “sáng cắp ô đi tối cắp về”.
Lăng phí… phổ biến
Ông có bất ngờ với con số 30% cán bộ công chức hàng ngày làm việc theo kiểu “vật vờ” đó không?
Tôi không bất ngờ. Trong một phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội, tôi đă từng chất vấn Bộ trưởng Bộ Nội vụ: theo thống kê của nhiều cơ quan, trong số công chức hiện nay, có khoảng trên 30% làm được việc, 30% phải cầm tay chỉ việc và 30% c̣n lại th́ dù cầm tay chỉ việc cũng không biết việc mà làm. Bây giờ ở cơ quan nào cũng có cảm giác như thế. Tức là, số làm được việc chỉ khoảng 70%.
Tôi đă hỏi Bộ trưởng Bộ Nội vụ: “Có phải do khâu tuyển dụng của ta có vấn đề, đó là chủ yếu nghiên cứu hồ sơ, đó là dựa vào bằng cấp là chính mà chưa coi trọng năng lực thực sự và hiệu quả của công việc? Một đợt thi tuyển công chức hoặc thi ngạch nâng bậc cùng một đề thi cho cả trăm người trong khi đó trăm người này sẽ vào trăm vị trí công việc khác nhau. Áp lực bằng cấp vô h́nh chung đă làm cho cán bộ chạy điểm, mua bằng, thuê thi, thuê học”.
Thực tế cho thấy, tại nhiều cơ quan nhà nước đang tồn tại những lăng phí lớn, có lăng phí vô h́nh, có lăng phí hữu h́nh. Một trong những lăng phí lớn nhất là thời gian, con người và chất xám. Đáng buồn là việc này lại tương đối phổ biến.
Theo ông, tại sao chúng ta có đầy đủ bộ máy quản lư hành chính công từ trung ương đến cơ sở mà vẫn để tồn tại hàng trăm ngàn công chức vô dụng, mỗi năm tiêu tốn cả chục ngàn tỷ đồng ngân sách như vậy?
Có nhiều lư do. Trước hết là người đứng đầu đơn vị, ban ngành của số công chức đó cũng làm việc thiếu nghiêm cẩn. Nếu làm nghiêm, tôi khẳng định chẳng công chức nào dám “vật vờ”. Thứ hai, do chúng ta chưa có cơ chế quản lư chặt chẽ, hiệu quả, khoa học. Hiện nay, t́nh trạng phổ biến là chỉ quản lư thời gian, bỏ qua việc theo dơi hiệu quả công việc.
T́nh trạng phổ biến hiện nay tại nhiều cơ quan nhà nước là lănh đạo chỉ quan tâm đến việc: sáng “anh” có đến không, chiều th́ mấy giờ “anh” về. Đó là tệ quản lư hết sức thô sơ. Thời gian đấy, họ có mặt nhưng có làm ǵ hay không, hay chỉ “chat”, chơi game, tán chuyện cho qua ngày.
Phát biểu của Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc về 30% cán bộ công chức “cắp ô” càng thúc giục phải sớm tiến tới cách quản lư công chức khoa học, dựa trên hiệu quả công việc, khoán công việc và theo dơi công việc đó hoàn thành ở mức nào.
“Công chức 5 C”
Là người từng trải qua nhiều vị trí quản lư khác nhau, đă khi nào ông gặp phải những công chức “cắp ô”? Ông xử lư ra sao với số cán bộ này?
Tôi từng nhiều năm làm công tác quản lư, từ cấp pḥng, cấp vụ cho đến cương vị hiện tại, cũng luôn cố gắng tạo cơ hội cho anh em phát huy được tài năng sáng tạo của từng người chứ không quản lư g̣ ép. Ngoài việc quản lư thời gian làm việc, cái phải quan tâm khác là hiệu quả công việc.
C̣n với người nào theo kiểu “sáng cắp ô đi, tối cắp ô về” th́ kiến nghị để chuyển, t́m vị trí công việc thích hợp hơn hoặc tạo điều kiện để họ tự t́m công việc thích hợp với người ta hơn.
Vậy theo ông, đâu là khâu khó nhất trong việc xử lư những công chức “cắp ô” này?
Tôi tin, những khó khăn trong việc giải quyết những công chức này th́ ai cũng nh́n thấy nhưng vấn đề mất thời gian nhất chính là giảm ai? Quyết giảm rồi th́ số công chức đó đi đâu, sẽ làm ǵ? Chưa kể khó khăn ở những chỗ tồn tại công chức 5C – CON CHÁU CÁC CỤ CẢ, có khi người nhàn rỗi đó lại chính là “con cháu các cụ”. Lănh đạo cơ quan đó có đủ dũng cảm giảm số này không hay chưa kịp giảm th́ đă bị “giảm” rồi?
Đó là lư do bấy lâu nay dư luận ca thán rằng, đâu đó việc tuyển chọn cán bộ, công chức chỉ dựa trên tiêu chí quan hệ, tiền bạc c̣n năng lực làm việc chỉ là thứ yếu…
Tôi từng nghe dư luận lo ngại về việc có chỗ này, chỗ khác chưa minh bạch, thiếu công bằng trong khâu tuyển công chức. Và đâu đó vẫn c̣n tồn tại những người lănh đạo sẵn sàng ưu tiên tuyển người xuất phát từ mặt quan hệ, ngoại lệ, hậu duệ, tiền tệ, đồ đệ. C̣n trí tuệ lại là tiêu chí xếp sau cùng… Rơ ràng, trí tuệ mà được ưu tiên kiểu đó th́ không thể nói tới chuyện phát huy chất xám.
Bên cạnh đó, vẫn c̣n những người lănh đạo hành xử không công bằng đối với các nhân viên, không ưu tiên sử dụng những người thực sự có tài năng. Điều đó chỉ làm những người làm được việc càng thêm ngao ngán.
Hậu quả lớn nhất là chảy máu chất xám, đánh mất người tài. Không phải người ta rời bỏ cơ quan nhà nước v́ đồng lương hoặc miếng cơm manh áo mà là v́ ḷng tự trọng bị tổn thương, v́ bị đối xử không công bằng. Điều đó làm nản ḷng những người làm việc nghiêm túc, muốn thăng tiến một cách công bằng trong công việc.
Giải pháp cho một sự b́nh đẳng trong tuyển chọn, sử dụng công chức, theo ông là ǵ?
Là lănh đạo ban ngành hoặc cơ quan công quyền phải xếp người vào đúng vị trí công việc; trong công tác tổ chức phải gắn vị trí công việc để sinh ra biên chế.
Nếu vẫn giữ cái nếp, công việc chỉ đáng 1 người th́ lại xếp đến 2 – 3 người th́ kéo theo nhiều hệ lụy. Từ việc sắp xếp biên chế đó th́ sắp xếp được quỹ lương. Chỉ có giảm được biên chế th́ mới tăng được lương.
Phải tính dần đến phương án khoán quỹ lương. Một bài toán rất đơn giản: 10 người cũng quỹ lương như thế, nay sử dụng 5 người th́ 1 người có thể hưởng mức lương gấp đôi.
Lương tăng đương nhiên đ̣i hỏi anh phải làm việc tương xứng mức lương được lĩnh. Cùng với đó là thường xuyên có đánh giá tín nhiệm một cách công bằng, thước đo là sự tín nhiệm của nhân dân. Ai không đạt th́ thải loại ngay. Nếu làm tốt việc này, chất lượng công chức chắc chắn sẽ nâng lên, công tác pḥng chống tham nhũng, tiêu cực sẽ có cải thiện.
Xin cảm ơn ông về cuộc trao đổi!
Theo Phúc Hưng
Dân Trí
Games
Khó xử công chức 'cắp ô' con ông cháu cha
